suzan teyze

her zaman deniz feneri bekçisi değildim. bir zamanlar, ebeveynlerin çocuklarının arkadaşı olduğu için ferahlık duyduğu arkadaştım mesela. ya da annelerin damadı olsun istediği çocuk.

arkadaşlarımın ebeveynleri aynı ferahlığı bugün de hissediyor ama damadı olayım isteyen annelerden pek emin değilim.

yol uzun, söylenmemiş söz "hâlâ" çok. "niye acaba?" diye diye önceki cümlede takılıp kalan tayfayı kurtaralım ilk: müdür olmaya ihtiyaç duymuyorum, ne de olsa kralım. alaçatı'da yazlık, denizi uzaktan da olsa gören kıraç ege tepelerinde bir kaç dönüm arsa planım, aynı arabanın bir üst modeli için internet sitesi turlayacak, uygun faizle konut kredisi bulacak vaktim yok. hayatın doğal akışı içinde gelene itiraz etmiyorum ama çok daha fazlasına sahip olmak için mesai harcamak yerine sahip olduklarım için şükretmeyi tercih ederim her şeyden önce.

kenan ve mem.'i dümdüz ettiğimiz, dolayısıyla king faslını erken bitirdiğimiz akşamlardan biriydi. ömer abinin getirdiği keyif çayını içerken hafta sonu planım olup olmadığını sordu ali abi. yani ihtiyar. ya da yaşlı adam...

cuma akşamı olmazdı. "cuma akşamları muhakkak cumhurbaşkanlığı senfoni orkestrası'nı dinlemeye giderim," dedim. peşi sıra "şaka yaptım," diye yeminler etsem de hem küfür yedim hem de masayı terk eden ali abi kalan çayını karşı masada tek başına içti.

ali abi eşinden yeni ayrılmıştı o zaman. yeni bir başlangıç yapmayı aceleye getirmemek için de bir süredir annesinde kalıyordu. sürekli beni anlatıyormuş evde. öyle dedi. annesi de, "yemeğe çağır da tanışalım, hem ev yemeği yemiş olur," diyerek beni yemeğe davet etmiş. yuvalama yapacakmış. analı kızlı çorbası diye de bilinirmiş ama babasının tayini nedeniyle ayrıldıkları ve bir daha dönmedikleri memleketlerinde yuvalama deniyormuş.

"laf aramızda," dedi, ali abi. "annem mükemmel yapar. parmaklarını yersin."

davete sevgilim de dahildi ama ali abiyi tanımama vesile olan iki ortak arkadaşımız daha bize katıldı.

suzan teyze daha ilk anda bir anne şefkatiyle kuşattı bizi. üstelik ali abinin gençliğinin nereden geldiğini de o ilk anda anlamış oldum. adam, "hepinizi gömerim ben" derken çok haklıymış.

görmüş geçirmiş, hayatı üstüne koyarak yaşamıştı suzan teyze. eski istanbul hanımefendilerini değilse de günümüzde yalnızca trt arşivlerinde yaşayan bir tür olan ve kameraya düzgün bir türkçeyle konuşan örnek insanları hatırlatıyordu. meraklı ve ilgiliydi. üstelik, doğru soruları sormayı biliyordu.

ali abi haklı çıkmıştı. sadece yuvalama değil bütün yemekler, masada yaptığımız sohbet, kısaca akşam çok güzeldi. ama o akşamın en güzel anı kızların suzan teyzeye yaşını sordukları andı. "mümkün değil, yetmiş iki!" dedik hep bir ağızdan. "hiç göstermiyorsunuz." üstelik cildi o kadar güzeldi ki.

suzan teyze, aldığı iltifattan memnun olmuş ama o iltifatı nereye koyacağını bilemeyenlere hep olduğu gibi hafifçe kızardı. mahçup bir edayla, "avrupa krem kullanıyorum. belki ondandır," deyiverdi. kutlu bir andı. unutmadım. ölene kadar da unutacağımı sanmam.

o akşamları bir çok defa tekrar ettik. suzan teyze ne zaman beni yalnız yakalasa bir sürü soru sordu. susmam gerekenleri sustum ama ne cevap verdimse doğrusunu verdim.

daha önce de söylemiştim; "mahalleden ilk taşınan ben oldum". ama her fırsatta geri döndüm. sadece artık hayalini kurduğu çatı katında yaşayan ali abiyi değil bir kaç sokak ötede oturan suzan teyzeyi de ziyaret ettim bu dönüşlerde. en son gördüğümde yatağa değilse de ev içine hapsolmuştu. abdest alırken düşmüş, sonrasında geçirdiği ameliyat hareketlerini kısıtlamıştı. üzüntümü ne kadar saklamaya çalışsam da, veda kucaklaşmasında kulağıma, "insanlara yük olmak çok zoruma gidiyor," deyince kendimi tutamadım.

bu akşam üzeri ali abi aradı. kitap okuyormuş, paylaşmak istemiş. peşi sıra oradan buradan konuştuk. laf arasında "annem öldü benim," dedi. yeni değilmiş. üzülmeyeyim diye söylememiş. zaten ne yapacakmışım ki? oysa sonuncusu bayramda olmak üzere son dönemde sık görüşmüştük. şimdi de ağzından kaçırmış, yoksa söylemezmiş. kurtulmuş, son dönemleri çok zor geçmiş suzan teyzenin.

"ama senin çok hoşuna gidecek bir şey oldu," dedi. "babamın mezarını açtık, onun yanına emanet ettik annemi. on dört şubattı. yıllar sonra sevgililer gününde kavuştular."

romantiğiz ya, "hoş olmuş," dedim.

ahmet güntan'ın bir röportajını okumuştum tam da. "beraber yazma" bağlamındaki soruya verdiği cevabın ve kollektif üretime yaklaşımının "aşk gibi" olduğunu düşünüyordum. fena hâlde aşka benziyordu. evet, bildiniz. çünkü romatiğim. ama şimdi bambaşka bir cevabı düşünüyorum.

"bir arkadaşınızla bütün gün beraber olduğunuzu düşünün. evde annesi ölmek üzere. o arkadaşınızın o gün başat anlatısı anne ölümüdür değil mi? ama o konuyu hiç konuşmazsınız. bir gözlükçüye girersiniz. orada tezgâhtar size gözlükler gösterir. çay ikram eder. çocuğunun bir okul sorunundan söz eder. oradan kemeraltı'nda yürürsünüz, kestane pazarı'nda bir kahve içersiniz. arkadaşınıza işinizdeki bir sorunu anlatırsınız. o sırada pazarın girişinde hayvan satan dükkânda bir kanarya şakımaya başlar. durup onu dinlersiniz. oraya kadar gelmişken bir aktara uğrar sığırkuyruğu var mı diye sorarsınız. aktarın önünde iki kişi para yüzünden bağırarak kavga eder. bir oğlan sevgilisini kendine çeker. bütün bunları izleyen üçüncü bir göz o günün başat anlatısı olan anne ölümünü belki bir iki noktada ancak yakalar, durumu ucundan kavrar, ama o anlatı orada çay bardaklarının, gözlüklerin, kahve fincanlarının, baharat kokularının arasında konuşulmasa da ağırlığınca durmaktadır."*

*:birikim, sayı:380, aralık- 2020.