pervane niye kendini yakar?*

yönünü ilkel zamanlardan bu yana bir ışık kaynağına bağlı kalarak belirleyen pervanenin gözü çok sayıda borucuklardan oluşur ve bu borucuklardan her biri ışığı tek bir yönden alır. bu yüzden pervane uçarken güneş ya da ayı bir borucuğun içinde muhafaza eder, yani uçmak istediği yön ile 'ışık' a olan yön arasındaki açıyı uçuş boyunca sabit tutar.

bir başka deyişle, güneş ya da ay olabildiğince uzakta olduğu (dilerseniz 'paralel doğrular sonsuzda kesişir' aristo emrine uyabilmek için sonsuz diyelim) için yörüngenin her noktasında 'ışık' a doğru istikametler paraleldir. bu durum da pervane için iki nokta arasındaki uçuşu düz bir çizgi haline dönüştürür.

ancak pervane uçuşunu yönlendirmek için yanlışlıkla ay yerine başka bir ışık kaynağını seçerse (mum, lamba vs.), ışık kaynağı yakın mesafede olduğu ('sonsuzda' kuralı ihlal edilmiştir artık) ve ilkel zamandan bu güne taşıdığı eski alışkanlıkla uçuş sırasında ışık ile arasındaki açıyı sabit tuttuğu için uçuş yörüngesi eğrilir.

tam burada matematiğe başvurursak bize logaritmik spiralden bahseder: buna göre, eğer pervane hareket açısını doksan dereceden büyük seçerek uçuşuna başlarsa ışık kaynağından uzaklaşır, doksan dereceden küçük seçerse de bir spiral çizerek ışık kaynağına yaklaşır. doksan derece seçtiğinde ise ışık kaynağının etrafında bir çember boyunca döner.

her zaman böyle olmaz elbette; ışığa yaklaştıkça, ışık kaynağının büyüdüğünü, ısının arttığını farkeden pervane uçuş açısını değiştirip ışık kaynağından uzaklaşır. sonra yine açıyı doksan dereceden küçük seçerek yine yaklaşır. sonra... bu olay böyle devam eder.

ateşe karşı aşkı sonsuz olan pervaneler ise uçuş yörüngelerini değiştirmez kendilerini ateşe atıp yakarlar.

bunu zaten biliyoruz.



*: bu başlığın bir gün anlatmayı istediğim bir hikayesi vardır diyerek, bir devam yazısına şimdiden göz kırpalım. hatta başlığı bile hazır: realitenin çiğ romantizme galebesidir.