derdim çevirmenler ya da çevirmenlik müessesi değil. derdim kitaplar ve okumak.
*
geçtiğimiz günlerde sosyal medyanın twitter ayağında bir olay patladı. ben mevzudan ayrıntı yayınlarının açıklaması üzerine haberdar oldum. peşi sıra ayrıntılar geldi zaten.
ayrıntı yayınları 'bir çevirmen'inin ihanetine uğramış. bu çevirmen, daha evvel başka 'bir yayınevi' tarafından basılmış 'bir kitap'ın yeni çevirisini yaparken önceki çeviriden bolca faydalanmış. hatta kopyalamış.
bunu yaparken de en büyük hatası, ilk çevirmenin yiğit yavuz oluşunu göz ardı etmek olmuş. çünkü yiğit yavuz, işinde çok iyi olduğu kadar yaptığı işlerin altına attığı imzayı sonuna kadar kollayan bir çevirmen. zaten durumun farkına varan ve ayrıntı yayınlarını bilgilendiren de kendisi olmuş. sonrası, tam da ayrıntı yayınlarına yakışan bir tutumla, bir özür mesajı ve kitapların piyasadan toplanma kararı.
bana öyle geliyor ki, yiğit yavuz olmasaydı bu durumun farkına muhtemelen varılmayacak, bir emek hırsızlığı belki başka işlerle ödüllendirilecekti. yayın dünyasında bu vak'anın ilk olmadığına eminim. son olacağına dair bir umut da taşımıyorum.
devam edelim...
çevirmenlik müessesenin tek probleminin intihal olmadığı, eksik ve niteliksiz çevirinin sık rastlanan bir durum olduğu kesin. kesin olan başka bir şey de, çevirmenlik müessesesinin "reform"a ihtiyacı.
bu reformun sınırları genişleyip daralabilir ama ilk adım tıpkı iki devlet adamının konuşmasına anlık çeviri ile yardımcı olan çevirmenleri kontrol eden "radar"* çevirmenliğin uygulamaya geçmesi. yani, editörlerden farklı olarak sadece çevirideki doğruluğu ve dürüstlüğü kontrol edecek üst-çevirmen uygulaması.
aklım her yayınevinin bünyesinde "radar" bulundurmasından yana ama bunun külfetli olduğu, özellikle de küçük yayınevlerinin bunu karşılayamayacağı muhakkak. o zaman da aklıma kitaptan kdv almakta ısrar eden devlet geliyor. her tercüme eser bir kontrol sonrası baskıya gitsin.
her şeyi devletten beklemeyelim, diyerek, bağımsız kurumları işaret eden liberal akıllar çıkabilir. onlardan ricam bağımsız ya da özelleştirilmiş kurumların çürümüşlüğünü hiç olmazsa kitaplara bulaştırmamaları. bütün hantallığına, ihmal edebilir yanına rağmen tübitak benzeri bir kurum işe yarayacaktır.
*: bu ifadeye javier marías'ın beyaz kalp'inde rastladım. galiba türkçe'de yok. yazar gibi çevirmen olan roman kahramanı kullanıyordu bu ifadeyi.
*
geçtiğimiz günlerde sosyal medyanın twitter ayağında bir olay patladı. ben mevzudan ayrıntı yayınlarının açıklaması üzerine haberdar oldum. peşi sıra ayrıntılar geldi zaten.
ayrıntı yayınları 'bir çevirmen'inin ihanetine uğramış. bu çevirmen, daha evvel başka 'bir yayınevi' tarafından basılmış 'bir kitap'ın yeni çevirisini yaparken önceki çeviriden bolca faydalanmış. hatta kopyalamış.
bunu yaparken de en büyük hatası, ilk çevirmenin yiğit yavuz oluşunu göz ardı etmek olmuş. çünkü yiğit yavuz, işinde çok iyi olduğu kadar yaptığı işlerin altına attığı imzayı sonuna kadar kollayan bir çevirmen. zaten durumun farkına varan ve ayrıntı yayınlarını bilgilendiren de kendisi olmuş. sonrası, tam da ayrıntı yayınlarına yakışan bir tutumla, bir özür mesajı ve kitapların piyasadan toplanma kararı.
bana öyle geliyor ki, yiğit yavuz olmasaydı bu durumun farkına muhtemelen varılmayacak, bir emek hırsızlığı belki başka işlerle ödüllendirilecekti. yayın dünyasında bu vak'anın ilk olmadığına eminim. son olacağına dair bir umut da taşımıyorum.
devam edelim...
çevirmenlik müessesenin tek probleminin intihal olmadığı, eksik ve niteliksiz çevirinin sık rastlanan bir durum olduğu kesin. kesin olan başka bir şey de, çevirmenlik müessesesinin "reform"a ihtiyacı.
bu reformun sınırları genişleyip daralabilir ama ilk adım tıpkı iki devlet adamının konuşmasına anlık çeviri ile yardımcı olan çevirmenleri kontrol eden "radar"* çevirmenliğin uygulamaya geçmesi. yani, editörlerden farklı olarak sadece çevirideki doğruluğu ve dürüstlüğü kontrol edecek üst-çevirmen uygulaması.
aklım her yayınevinin bünyesinde "radar" bulundurmasından yana ama bunun külfetli olduğu, özellikle de küçük yayınevlerinin bunu karşılayamayacağı muhakkak. o zaman da aklıma kitaptan kdv almakta ısrar eden devlet geliyor. her tercüme eser bir kontrol sonrası baskıya gitsin.
her şeyi devletten beklemeyelim, diyerek, bağımsız kurumları işaret eden liberal akıllar çıkabilir. onlardan ricam bağımsız ya da özelleştirilmiş kurumların çürümüşlüğünü hiç olmazsa kitaplara bulaştırmamaları. bütün hantallığına, ihmal edebilir yanına rağmen tübitak benzeri bir kurum işe yarayacaktır.
*: bu ifadeye javier marías'ın beyaz kalp'inde rastladım. galiba türkçe'de yok. yazar gibi çevirmen olan roman kahramanı kullanıyordu bu ifadeyi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder