bu günlerde murakami okuyorum: şehir ve belirsiz duvarları... öncesinde jaguar kitaptan, will heinrich işi kralın laneti'ni okumuştum.
/bu arada, kralın laneti tüberküloz demekmiş. tüberküloz hastalığının bir başka adı da kralın lanetiymiş yani./
okuma listesinde üst sıraları zorlamaktan uzak olsa da, "jaguar yapmış yine yapacağını," dedirten, merakla okunan, çokça karanlık bir romandı.
ama konumuz bu değil.
romanın anlatıcısı ve en önemli iki karakterden biri olan joseph'in resmi neden terk ettiğini anlatarak başlıyor roman. on yedi yaşındadır, dört yıl önce karakalemle çizmeyi bırakıp yağlı boyaya başlamış bir ressam olarak modern sanatlar müzesi'ndeki bir sergiye, eleştirmenlerden birinin "sıradan gözler için fazla ağır" diye tanımladığı hollandalı ressam piet mondrian'a ait bir retrospektife gider.
ve mondrian'ın resimler kelimenin tam anlamıyla paralize olmasına neden olur. zaten yapılmışı vardır. ya da zirveyi görmüş, aşmanın mümkünsüzlüğüne ikna olmuştur.
"ressamın başarısı, ahlaki bir mükemmelliğe ulaşmış ya da genel bir estetik kusursuzluğu betimlemiş olması değildi; daha basitti: resim sanatındaki kusursuzluğu yakalamıştı. resmin özüne inmiş ve kusursuz bir betimleme sergilemişti."
/kibirli görünmek istemem. otorite olmadığım gibi kaçırmış, görememiş, anlamamış da olabilirim.
ama bu başlangıçtan sonra resmin ya da resimsizliğin veya mondrian'ın anlatıda yer bulmasını ummuştum. bir kırılma anını işaret etmesinden başka bir göremiyorum oysa.
'az mı?' diyecekler çıkabilir. çıkacaktır. ama açılıştaki piet mondrian övgüsü o kadar fazla ki, roman bitip de ileriki sayfalarda ressamın izine rastlamadığımı fark edince, "galiba," diye düşündüm. "galiba yazar, çok sevdiği bir ressama saygı duruşunda bulunmuş."/
*
nihayet asıl konuya geldik. modern resim düşmanları toplanın.
piet mondrian ismini okuyunca hem internet üzerinden kitapta bahsi geçen resimlere hem de ressamın başka işlerine baktım. bir de, ben bunu aleyhte kullanırım diye kesip(!) sakladığım ki bir haberi hatırladım.
birlikte hatırlayalım:
üç yıl önceki bu habere göre, mondrian'a ait bir resim tam yetmiş beş yıl boyunca ters asılarak sergilenmiş, kimse de fark etmemiş.
new york city I adlı çalışma bu keşiften sonra da zarar görmesin diye eskisi gibi asılmaya devam edilmiş ama.
new york city I, mondrian'ın new york city adlı bir başka çalışmasının bantlı versiyonu.
hatayı fark eden kuratör susanne meyer-büser'e göre, "kalın yönü üstte olmalı, tıpkı karanlık bir gökyüzü gibi. eser büyük ihtimalle ters asılmış."
benzer ismi taşıyan ve paris'te sergilenen new york city adlı eserde de üst tarafta hatlar kalınlaşıyor.
dahası, sanatçının ölümünden günler sonra çekilmiş bir atölye fotoğrafında, aynı eser diğer yöne bakarken görülüyor.
/modern sanat severlere duyurulur./
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder