selahattin amca'nın sorusu

çocukluğumda da oralardaydı.

bazan fenerin yan tarafındaki kayalıkta olurdu, bazan fenerin bahçesinde. bazan kayığıyla sivrikaya'nın açığından geçer, bazan iskelenin orada balık satardı.

vaktinden önce beyazlamış saçları, güneşin ve rüzgarın izlerini ele veren esmer bir yüzü vardı. denizde yansıyarak çoğalan ışık yüzünden ışığa hassas gözleri için koyu renk, kocaman camları olan bir gözlük takardı. gömlek üzerine yıpranmış, eskimiş bisiklet yaka kazaklar giyerdi hep; sanki o kazakları öyle satan dükkanlar vardı.

fazla konuşmayan sessiz sedasız bir adamdı; arada, sağ el orta parmağının yokluğuna bakarak, en çok balık tuttuğu günü anlatırdı: sanki denizin bütün balığı ağa vurmuş, bedeli bir parmak olmuştu.

sonra babam, "ihtiyar," derdi. "sadece bu denizin değil, dünyanın bütün balıklarına değişmezdim parmağımı." selahattin amca ise cevap vermez, asla anlamayacaksın, der gibi başka şeylerle meşgul olur ya da konuyu kısa bir suskunluğun ardından başka denizlere taşırdı.

*

hani, hayatın sizi yorduğunu, kirlettiğini hissettiğiniz zamanlar vardır. kaçıp gitmek, içinizdeki kaybolma, yok olma arzusuyla başka iklimlerde, bambaşka şehirlerde yeniden başlamak istersiniz.

çocukluğumda da oralardaydı ama, öyle hissetiğim zamanların birinden hatırlıyorum selahattin amca'yı doğrusu.

filmlerde gördüğüm bilge denizci, feleğin çemberinden geçmiş balıkçı imajı, huzur veren sessizliği... ne etkili oldu bilmiyorum ama o dönem bulduğum her fırsatta soluğu yanında alırdım.

boş konuşmalarıma, aklıma gelen her şeyi sanki çok özelmiş gibi anlatışıma sesini çıkartmaz, bir yandan dinler, bir yandan başka işlerle meşgul olurdu. ağını onarır, müşteriyle ilgilenir, meydandaki büfeye uzun samsun gelmediği zamanlarda sigarasını sarar, denize bakardı.

bir gün, uzun uzun yakari'den bahsetmiştim: erkek dostluğunun güzelliğinden, bana bir kez olsun ihanet etmediğinden, eğer bir gün evlenirsem o kadının yakari'yle dost olmayı başarması gerektiğinden ve saire...

elindeki işi bıraktı. elini kazağının yakasından sokup gömleğinin cebindeki paketten bir sigara çıkarttı. yavaş hareketlerle yaktığı sigaradan derin bir nefes alıp, önce sigaranın o rüzgarsız günde havada asılı kalan dumanına sonra da bana baktı.

tam sırası diye düşünmüştüm. şimdi tıpkı filmlerde gördüğüm, öykülerde okuduğum gibi, o da hikmetli bir söz söyleyecek ve şu bomboş hayatım bir mana kazanacak. kaçmama, yok olmama gerek kalmayacak. belki geriye dönüp her şeye yeniden başlayacağım.

ama öyle olmadı. sadece bir soru sordu:

"hiç aynı kadına aşık oldunuz mu?"

"elbette hayır!" dedim, sesimin nasıl çıktığına aldırmadan. öfke ve şakınlıkla yüzüne baktım. "bizim dostluğumuzda böyle bir şey söz konusu bile olamaz."

itiraf etmeliyim, bu soru kalbimi kırmıştı. hem de çok kırmıştı.

aramıza giren mesafeyi farkeden babama, "vaktini aldığımı, ona yük olduğumu düşünüyorum," dedim. o da ikinci defa sormadı.

*

yıllarca bu soruyu düşündüm.

daha doğrusu, selahattin amca'nın bunu sormakla ne kastettiğini: dostlar aynı kişiye aşık olacak kadar çok birbirine benzemelidir mi, yoksa, aynı kişiye aşık olmanın sınavından geçmeden bir dostluk gerçek sayılamaz mı?